Skup jedinki iste vrste koje istovremeno žive na ograničenom prostoru, međusobno se razmnožavaju dajući plodno potomstvo i predstavljaju samoodrživu celinu naziva se populacija.
Populacija ima više osobina važnih za razumevanje promena i dešavanja u populaciji: brojnost, gustina, natalitet, mortalitet, migracije, raspored jedinki, uzrasna struktura i polna struktura.
Populaciona ekologija je naučna disciplina koja se bavi izučavanjem osobina populacija. Proizašla je iz činjenice da jedinka date vrste nikad ne živi sama, već u grupi s čijim članovima stupa u odnose. Razmnožavanje u okviru grupe koje daje potomke koji se takođe mogu međusobno razmnožavati je važna stavka definicije populacije.
Brojnost populacije predstavlja ukupan broj jedinki koje grade populaciju. Brojnost umnogome zavisi od veličine prostora koji naseljava populacija, stoga se ne može upoređivati brojnost dve populacije iste vrste, bez informacije o veličini prostora na kom žive.
Gustina populacije predstavlja broj jedinki po jedinici površine, ukoliko žive na kopnu, ili po jedinici zapremine, ako se radi o orgnizmima koji žive u vodi ili u zemljištu. Dve populacije se mogu upoređivati po ovoj osobini.
Natalitet je povećanje broja jedinki kao posledica rađanja, tj. faktor povećavanja brojnosti populacije.
Mortalitet je opadanje broja jedinki kao posledica umiranja, tj. faktor smanjivanja brojnosti populacije.
Zaključujemo da brojnost populacije zavisi od odnosa ove dve osobine – ako je natalitet viši, populacija će rasti, a ako je mortalitet viši, populacija će se smanjivati. Na promenu brojnosti populacije, pored nataliteta i mortaliteta, utiču i migracije (kod aktivno pokretnih organizama).
Migracije su procesi kretanja pri kojima jedinke napuštaju populaciju ili joj se pridružuju. Kada jedinke napuštaju populaciju to se zove iseljavanje ili emigracija, a kada dolaze u populaciju, to je useljavanje ili imigracija. Brojnost populacije se ne menja, ako su natalitet i imigracija (faktori povećanja) u ravnoteži sa mortalitetom i emigracijom (faktori smanjenja).
Raspored jedinki u populaciji može biti ravnomeran, neravnomeran i grupni.
Populaciju čine jedinke različite starosti. Radi lakšeg izučavanja, jedinke se grupišu po starosti.
Uzrasnu strukturu populacije predstavlja procentualna zastupljenost pojedinih starosnih grupa.
Polnu strukturu populacije predstavlja procentualna zastupljenost polova. To je isključivo odlika mešovitih populacija.
Populaciju čine jedinke različite starosti. Radi lakšeg izučavanja, jedinke se grupišu po starosti.
Uzrasnu strukturu populacije predstavlja procentualna zastupljenost pojedinih starosnih grupa.
Polnu strukturu populacije predstavlja procentualna zastupljenost polova. To je isključivo odlika mešovitih populacija.
Z A N I M Lj I V O S T I
Na severu Evrope živi zanimljiva vrsta glodara po imenu leming. Njihove populacije imaju sposobnost neverovatno brzog uvećanja kad ima hrane na raspolaganju. Usled prenamnoženosti često napuštaju svoja staništa u potrazi za novim. Na tom putu naići će na razne prepreke. Suprotno ostalim vrstama glodara koji su plašljivi, leminzi će se suprotstaviti čak i životinjama koje se njima hrane, preplivavaće reke i skakaće sa litica. Najčešće se takve avanture završe smrću.
